تشخیص و درمان التهاب عضله قلب
قلب نوعی ماهیچه است که با منقبض و سپس آزاد شدن وظیفه پمپاژ خون در سراسر بدن را به عهده دارد. یکی از بیماری‌هایی که می‌تواند سلامت قلب را تهدید کند، التهاب عضله قلب است. در این مطلب نگاهی به این موضوع می‌اندازیم و روش‌های پیشگیری و درمان آن را بررسی خواهیم کرد.
التهاب عضله قلب
قلب همانند هر ارگان دیگری در بدن از اعضای مختلفی تشکیل شده است. یکی از اعضای قلب «عضله میوکارد» یا «myocardium» است. هنگامی که این عضله دچار التهاب می‌شود، اصطلاحا گفته می‌شود فرد دچار بیماری التهاب عضله قلب یا به صورت تخصصی «میوکاردیت» شده است. میوکاردیت توانایی قلب برای پمپاژ خون را کاهش می‌دهد و در همین راستا بر عملکرد تمام ارگان‌های بدن تاثیر منفی می‌گذارد.
التهاب عضله قلب در صورت حاد بودن، می‌تواند قلب را ضعیف کند به طوری که بقیه بدن میزان خون کافی را دریافت نکنند. ضعیف شدن عضله قلب در حادترین مراحل منجر به ایجاد لخته خون می‌شود. لخته خون می‌تواند سبب سکته قلبی یا سکته مغزی شود. سکته قلبی را در این مقاله به صورت کامل بررسی کردیم.
علائم میوکاردیت
همانند هر بیماری دیگری، میوکاردیت نیز علائم مختص به خود را دارد. برخی از افراد که به میوکاردیت مبتلا هستند، علائم اولیه را ندارند. برخی دیگر نیز از علائم زیر به صورت خفیف رنج می‌برند:
- درد قفسه سینه
- خستگی
- تورم پاها به خصوص در ناحیه مچ پا
- ضربان قلب سریع یا نامنظم (آریتمی)
- تنگی نفس حتی در هنگام استراحت و یا انجام فعالیت‌های سبک
- احساس سبکی سر
- احساس غش کردن
میوکاردیت گاهی علائمی مشابه آنفولانزا دارد که عبارتند از:
- سردرد
- بدن درد به صورت مداوم
- درد در مفاصل
- تب
- گلو درد
در برخی افراد نیز علائم التهاب عضله قلب مانند حمله قلبی است. کودکان نیز با علائم مشابه ممکن است به این بیماری دچار شوند، با این تفاوت که احتمال غش کردن در آن‌ها نسبت به افراد بزرگسال بیشتر است. اگر درد قفسه سینه و تنگی نفس بی‌دلیل دارید، بهتر است به پزشک مراجعه کنید تا با انجام آزمایش‌های لازم از سلامت قلب خود اطمینان حاصل کنید.
علت میوکاردیت چیست؟
التهاب عضله قلب می‌تواند دلایل مختلف داشته باشد. یکی از عجیب‌ترین عواملی که سبب ابتلای فرد به این بیماری می‌شود، عفونت بدن با ویروس است! میوکاردیت ممکن است در اثر عفونت، مصرف برخی داروها که با بدن سازگاری ندارند و یا تماس بدن با مواد شیمیایی ایجاد شود. این عوامل سبب عفونت در سراسر بدن می‌شوند. اغلب پزشکان قادر نیستند علت اصلی ابتلا به میوکاردیت را تشخیص دهند. با این‌حال، می‌توانند با انجام آزمایش آن را بدرستی تشخیص دهند.
ویروس‌های عامل میوکاردیت
گفتیم بسیاری از ویروس‌ها با التهاب عضله قلب مرتبط هستند، از جمله ویروس‌هایی که باعث سرماخوردگی می‌شوند. محققان باور دارند ویروس کرونا، هپاتیت ب و سی، پاروویروس و ویروس هرپس سیمپلکس نیز جز آن دسته از ویروس‌هایی هستند که باعث ابتلا به التهاب عضله قلب می‌شوند. عفونت‌های دستگاه گوارش (اکویروس)، مونونوکلئوز و سرخچه نیز می‌توانند به میوکاردیت منجر شوند.
علاوه بر ویروس‌ها و عفونت‌های شایع در بدن، قارچ‌ها نیز می‌توانند یکی دیگر از علل میوکاردیت باشند – به عبارت دیگر، عفونت قارچی یکی دیگر از دلایل ابتلا است، به ویژه در افرادی که سیستم ایمنی ضعیفی دارند.
درنهایت می‌توان به مواد شیمیایی یا تشعشعات – قرار گرفتن در معرض مونوکسید کربن – و البته مواد مخدر اشاره کرد. افرادی که برای مدت طولانی در معرض مواد شیمیایی قرار می‌گیرند و یا به مصرف مواد مخدر اعتیاد پیدا می‌کنند، احتمال ابتلا به میوکاردیت دارند. معمولا میوکاردیت خفیف بدون عوارض طولانی مدت و قابل درمان است. اما میوکاردیت شدید می‌تواند به بافت قلب به صورت دائمی آسیب برساند.
تشخیص التهاب عضله قلب
هنگامی که فرد با ناراحتی در ناحیه قفسه سینه به پزشک مراجعه می‌کند، لازم است آزمایشاتی را انجام دهد تا پزشک بتواند بیماری فرد را تشخیص دهد. الکتروکاردیوگرام (ECG) برای بررسی ریتم غیرطبیعی قلب مورد استفاده قرار می‌گیرد. از طرف دیگر، رادیوگرافی قفسه سینه برای بررسی وجود مایع در داخل یا اطراف قلب نیز مهم است. درنهایت آزمایش خون نیز برای بررسی عفونت در بدن به کار می‌آید.
پس از آنکه التهاب عضله قلب تشخیص داده شد، پزشک با توجه به میزان خفیف بودن یا حاد بودن آن تصمیم به تجویز دارو می‌کند. در موارد شدیدتر فرد بیمار باید در کوتاه‌ترین زمان ممکن تحت عمل جراحی قرار گیرد.
افراد مبتلا به التهاب عضله قلب در حالت خفیف ممکن است فقط به استراحت و دارو نیاز داشته باشند. در حالتی که بیماری اندکی شدید باشد، پزشک موظف است داروهایی با هدف کاهش خطر لخته شدن در قلب نیز تجویز کند. اگر فردی به صورت مادرزادی دارای قلب ضعیف باشد، داروهایی تجویز می‌شود که به حذف مایعات اضافی از بدن کمک می‌کند تا فشار از روی قلب برداشته شود.
گاهی بیماری‌هایی مانند «لوپوس» نیز سبب میوکاردیت می‌شوند. درمان بیماری زمینه‌ای ممکن است به کاهش التهاب عضله قلب کمک کند. برخی افراد ممکن است فقط برای چند ماه به دارو نیاز داشته باشند و سپس به طور کامل بهبود یابند.
برخی دیگر، ممکن است آسیب طولانی مدت و دائمی قلبی داشته باشند که نیاز به درمان مادام العمر دارد. انجام معاینات منظم سلامت پس از تشخیص میوکاردیت برای بررسی عوارض احتمالی بسیار مهم است. در آخرین مرحله می‌توان به پیوند قلب اشاره کرد. پیوند قلب برای کسانی که میوکاردیت بسیار شدید دارند یک راه‌حل نهایی نجات است.