تشخیص و درمان ورم پا در سالمندان!

مطالب پزشکی

ورم پا در سالمندان نوعی مشکل رایج است و می تواند هشداری برای وجود بیماری های مختلف در این گروه سنی باشد. تشخيص عوامل زمینه ای ورم پا در سالمندان به پیشگیری از این مشکل کمک می کند.

علت ورم پا در سالمندان

ورم پا یک بیماری است که در آن پاهای بیمار به علت تجمع مايعات در بافت های قوزک و مچ پا ورم کرده و یا به اصطلاح باد می کند. این تجمع مایعات معمولاً ناشی از نشت مایعات از رگ ها و مویرگ های پای بیمار می باشد. نشتی رگ ها باعث می شود تا کلیه ها برای جبران مايعات از دست رفته در جریان خون مقادیر بیشتری از سدیم و آب را نگه دارد.

در چنین مواقعی، حجم آب جا به جا شده (ورودی و خروجی) در بدن از حالت عادی خود بیشتر شده و متعاقباً میزان نشت مایعات از مویرگ ها نیز شدت می گیرد.

سالمندان مبتلا به ورم پا عموماً در پاهای خود احساس سنگینی و خستگی می کنند (مخصوصاً در زمان تکان دادن پاها). علاوه بر این، مچ و قوزک پا -و حتی کل پا- ظاهری غیر طبیعی پیدا می کند. ورم پا در سالمندان با توجه به دلیل زمینه ای آن، ممکن است در یک یا هر دو پا رخ در دهد.

ورم پا در سالمندان در صورت عدم رسیدگی و درمان به موقع می تواند باعث شکل گیری تغییرات جدی در سیستم گردش خون بیمار شده و نهایتاً منجر به زخم های ماندگار پوستی شود.

میزان ادم و ورم پا در سالمندان بیشتر از سایر گروه های سنی است. دلیل این امر مشکلات سلامتی این گروه سنی می باشد. به دلیل وجود:

مشکلات قلبی عروقی

مشکلات قلبی عروقی باعث افزایش خطر ورم پا در سالمندان می گردد. بیماری های قلبی عروقی با شاخصه ی اصلی افزایش فشار خون در رگ ها و مویرگ ها شناخته شده و منجر به تورم عضلات داخلی بدن می شود. اکثر قریب به اتفاق موارد نارسایی قلبی در سالمندان با علائم ادم پا همراه است که باعث دشوار شدن گردش خون و مایعات در بدن بیمار سالمند می گردد.

دیابت در سالمندان

هر چه بیمار برای مدت طولانی تری مبتلا به دیابت باشد، بدن او عوارض جانبی ناخواسته ی بیشتری را تجربه خواهد کرد. بنابراین، دیابت در سالمندان یک عامل خطرزا برای بسیاری از مشکلات جدی سلامتی دیگر محسوب می شود؛ از نمونه ی این مشکلات می توان به ورم پا اشاره کرد.
مشکل ورم پا ناشی از دیابت در سالمندان، به علت تضعیف دریچه ی ورید های پا (سیاهرگ ها) به وجود می آید. در این موارد عملیات پمپاژ خون به قلب دچار مشکل شده و در نتیجه، خون و مایعات در پاها انباشته می شود.

سیروز کبدی و ورم پاها در سالمندان

سیروز همچنین می تواند منجر به ادم پا شود. سالمندان دچار سیروز (التهاب شدید کبد) معمولاً به علت مشکلات عملکرد کبد، عوارض جانبی دیگری را نیز تجربه می کنند. از جمله ی این عوارض می توان به تغییر در سطوح مواد شیمیایی و هورمون های مورد استفاده در تنظیم مايعات بدن اشاره کرد؛ که می تواند باعث افزایش فشار خون در شکم و پاها، و نهایتاً بروز ورم پا شود.

ورم پاها به دلیل بیماری کلیوی

یکی دیگر از دلایل زمینه ای ورم پا در سالمندان مشکلات کلیوی است. به گفته متخصصین، در اغلب افراد سالمند عملکرد فیلتراسیون و دفع ضایعات بدن کلیه ها با مشکل مواجه می شود. این امر موجب بازجذب آب، آمینو اسید ها و گلوکز و بروز مشکل ناخواسته ی ادم پا در بیماران سالمند می گردد.

علاوه بر این، به گفته ی متخصصین، ورم پا در سالمندان می تواند در اثر موارد زیر رخ دهد:

مصرف بیش از حد نمک و نشاسته، ضربه، ترومبوفلبیت یا نارسایی وریدهای پا، کمبود ویتامین ب-۱ (به علت رژیم غذایی نامناسب یا ناتوانی بدن جذب یا متابولیسم مواد مغذی) و مصرف برخی از دارو های خاص. همچنین، سالمندان نسبت به جوانان زمان طولانی تری را صرف نشستن و ایستادن کرده و بیشتر از سایرین دچار اضافه وزن می شوند؛ تمامی این موارد خطر ادم پا در سالمندان را افزایش می دهند.

سایر علل ورم پا در سالمندان

ورم اعضای بدن (ادم) برای هر کسی آزار دهنده است، اما در سالمندان ممکن است نشانه ی یک بیماری جدی باشد. ادم ممکن است در هر جایی از بدن شما رخ دهد، اما در سالمندان معمولاً منجر به نشت و تجمع مايعات در پاها می شود. در ادامه به علل ورم مچ و قوزک پا و علائم، عوارض و درمان های ادم پا اشاره خواهیم کرد.

ادم پا در سالمندان همچنین می تواند نشانه ای از بیماری های زمینه ای مختلف باشد. بیماری های زمینه ای احتمالی عبارتند از:

همچنین دارو های زیر می توانند منجر به ورم پا در سالمندان شوند:

علائم ورم پا در سالمندان

علائم بیماری ادم در سالمندان تنها محدود به ورم پا نیست. سایر علائم احتمالی بیماری ادم در سالمندان شامل این موارد است:

عوارض ادم در سالمندان

علاوه بر ورم پا، این بیماری عوارض احتمالی متعدد دیگری نیز دارد. مثل:

درمان ادم پا در سالمندان

اکنون که اطلاعات کافی در زمینه ی علل، علائم و عوارض ادم را در اختیار شما گذاشته ایم، به راه های کاهش ورم قوزک و مچ پا در سالمندان مبتلا به ادم، و کنترل علائم دیگر بیماری می پردازیم. اقدامات زیر می تواند برای درمان ادم پا مؤثر باشد:

رژیم غذایی با سدیم پایین

غذا های سرشار از ویتامین، مواد معدنی و آنتی اکسیدان (مثل سبزیجات، کدو، آناناس، انگور، سیر، پیاز و…) را به رژیم غذایی خود اضافه کنید. همچنین بهتر است به جای نمک از طعم دهنده های بدون سدیم مثل لیمو ترش یا سبزیجات تازه برای مزه دار کردن غذا استفاده شود.

کاهش مصرف مایعات

آب برای بدن یک ماده ی حیاتی محسوب می شود؛ اما کاهش مصرف مایعات می تواند برای مبتلایان به ادم مفید باشد. در مورد میزان ایده آل مصرف مایعات با پزشک خود مشورت کنید. شما می توانید برای کمک به رعایت دقیق این مقدار تعیین شده از یک ظرف با اندازه ی خاص استفاده کرده تا در طول هر شبانه روز محاسبه ی مايعات مصرفی برای شما آسان تر باشد.

به عنوان مثال، بعد از هر وعده ی غذایی به اندازه‌ ی مایعات مصرفی، آب را داخل ظرف مربوطه بریزید. همچنین برای پیشگیری از تشنگی در پایان روز، سعی کنید مصرف مایعات مجاز روزانه را به طور مناسب در تمام طول روز تقسیم و پخش کنید.

ماساژ یا درمان فشاری

با استفاده از جوراب های فشرده سازی (کشی) در پاها و سایر نقاط متورم می توانید از ورم بیشتر در این نواحی پیشگیری کنید. علاوه بر این، ماساژ دادن این نقاط می تواند به پخش شدن تجمع مایعات کمک کند. بهتر است پیش از مراجعه به متخصص ماساژ با پزشک خود مشورت کنید.

رعایت بهداشت و مراقبت های پوستی

نواحی آسیب دیده را تمیز نگه داشته و با کفش، جوراب یا پوشش های مناسب دیگر از آنها در برابر آسیب دیدگی و عفونت های احتمالی محافظت کنید.

قرار دادن مچ پا در ارتفاع بالاتر از سطح بدن

برای پیشگیری از تجمع بیشتر مايعات و افزایش التهاب، در زمان خواب و در طول روز پاها (و در صورت نیاز، دست ها) را در ارتفاع بالاتر از سطح بدن قرار دهید.

افزایش میزان تحرک

تحرک بیشتر اندام های تحت تأثیر ادم می تواند به کاهش التهاب، حذف مایعات اضافه، بهبود گردش خون و ارتقاء قدرت سیستم قلبی-عروقی شما کمک کند. پیش از شروع یک برنامه ی ورزشی جدید با پزشک خود مشورت کرده یا از پزشک درباره ی ورزش های مناسب برای مورد به خصوص خود جویا شوید.