پیشگیری و درمان نارسایی قلبی

چنانچه حمله قلبی داشته اید، به احتمال به بخشی از عضله قلب شما آسیب وارد شده است و ممکن است خطر نارسایی قلبی وجود داشته باشد. بنابراین باید اقداماتی انجام بدهید تا از نارسایی قلبی جلوگیری کنید برای افرادی که سکته قلبی داشته اند، خطر نارسایی قلبی زیاد است.

نارسایی قلبی حاد

در این بیماران، شروع نارسایی قلبی حاد است و اغلب ظرف چند ساعت یا چند روز اول پس از سکته، روی می دهد. اما حتی اگر سکته قلبی آسیبی در حد متوسط به قلب وارد کرده باشد، نارسایی قلبی یک عارضه محتمل محسوب می شود. درمان با داروهای مناسب و تغییراتی در سبک و روش زندگی برای تاخیر یا پیشگیری در شروع نارسایی قلبی بسیار مهم است.

قلب پس از سکته قلبی

اینکه پس از سکته قلبی نارسایی قلبی اتفاق بیفتد یا نیفتد به صدمه وارد شده به قلب و چگونگی واکنش قلب به آن بستگی دارد. پس از حمله قلبی، عضله سالم قلب در تلاش برای جبران بخش آسیب دیده و از دست رفته قلب کشیدگی پیدا می کند.

این کشیدگی منجر به بزرگ شدن قلب می شود که به این فرایند، ریمودلینگ قلب می گویند. کشیدگی قلب کمک می کند بخش سالم قلب، قوی تر منقبض شود و بتواند کار بخش دیگر از کار افتاده را بر عهده بگیرد. عضله قلب شبیه کش عمل میکند. اگر کش را زیادی بکشید یا در حالت کشیده به مدت طولانی نگه دارید در نهایت خاصیت خود را از دست داده و شل می شود.

متاسفانه قلب نیز همینطور است. اگر عضله قلب دائما در حال کشیده قرار داشته باشد، تضعیف شده و در نهایت ممکن است خاصیت خود را از دست داده و ضعیف شود. بنابراین ریمودلینگ قلب اگر چه به کارکرد بهتر قلب در کوتاه مدت کمک می کند اما در بلند مدت وضعیت بدتر می شود. اگر از ریمودلینگ پیشگیری شود یا محدود شود، خطر نارسایی قلبی برطرف می شود.

تشخیص ریمودلینگ

بخش مهمی از ارزیابی سلامت پس از سکته قلبی، این است که تخمین زده شود چه مقدار ریمودلینگ  قلبی روی میدهد. این اطلاعات با اسکن موگا (MUGA) یا اکوکاردیوگرام (اکوی قلب) به دست می آید. این دو روش غیر تهاجمی هستند و بطن چپ را بررسی میکنند. یک راهکار خوب برای تخمین آسیبی که در سکته به قلب وارد شده است و مقدار ریمودلینگ ی که اتفاق افتاده است، اندازه گیری کسر تخلیه بطن چپ است.

کسر تخلیه بطن چپ یا LVEF  به درصد خونی گفته می شود که از بطن چپ در هر ضربان بیرون می رود. با بزرگ شدن قلب (در ریمودلینگ  اتفاق می افتد) ، کسر تخلیه افت می کند. اگر کسر تخلیه بطن چپ کمتر از ۴۰% شود (در حالت نرمال ۵۵% یا بیشتر است)، آسیب قابل توجهی به عضله قلب وارد شده است. هر چه کسر تخلیه کمتر باشد، آسیب وارد شده بیشتر است و ریمودلینگ  بیشتری انجام می شود در نتیجه خطر نارسایی قلبی هم بیشتر می شود.

پیشگیری از ریمودلینگ قلب

چند پژوهش بالینی نشان داده اند که دو گروه از داروها می توانند ریمودلینگ  پس از سکته قلبی را تا حد چشمگیری کاهش دهند و احتمال زنده ماندن بیماری که علائم بروز نارسایی قلبی در آینده را دارد افزایش دهند. این داروها عبارتند از:

• داروهای مهار کننده بتا
• داروهای بازدارنده آنزیم مبدل آنژیوتانسین یعنی ACE

داروهای مهار کننده بتا با مهار کردن تاثیر آدرنالین بر قلب عمل می کنند و فایده زیادی در چند نوع از بیماریهای قلبی دارند. داروهای مهار کننده بتا خطر آنژین را در بیمارانی که بیماری عروق کرونری دارند کاهش میدهند، احتمال بقای بیماران مبتلا به نارسایی قلبی را افزایش میدهند، خطر مرگ ناگهانی در بیماران پس از حمله قلبی را کاهش می دهند و ریمودلینگ  پس از سکته قلبی را به تاخیر انداخته یا از آن پیشگیری می کنند و یا حتی ممکن است بخشی از آن را برگردانند.  بنابراین اگر دلایل محکمی وجود ندارد که نباید این داروها مصرف شوند (برخی از بیماران آسم شدید یا بیماریهای ریوی دیگر نمیتوانند این داروها را استفاده کنند)، حتما همه افرادی که از حمله قلبی جان سالم به در برده اند باید این داروها را استفاده کنند.

متداولترین داروهای مهار کننده بتا که پس از سکته قلبی تجویز می شود عبارتند از:

• تنورمین (اتنولول)
• لوپرسور (متوپرولول)

داروهای بازدارنده ACE احتمال بقای دراز مدت افرادی که سکته قلبی حاد داشته اند را تا حد چشمگیری بهبود می بخشد و علاوه بر آن، خطر نارسایی قلبی را کاهش می دهد. همچنین این گروه از داروها خطر سکته قلبی مجدد، سکته مغزی و مرگ ناگهانی را کم می کنند. داروهای بازدارنده آنزیم مبدل آنژیوتانسین همانند داروهای مهار کننده بتا، برای افرادی که حمله قلبی داشته اند ضروری است. وازوتک (انالاپریل) و کاپوتن (کاپتوپریل) رایج ترین این داروها برای افرادی که سکته قلبی داشته اند، هستند.

حفظ سلامت قلب

علاوه بر درمانهای اختصاصی برای پیشگیری از ریمودلینگ پس از حمله قلبی، باید درمانهای مهم دیگر را نیز مد نظر داشته باشید. یادتان باشد بهرحال شما قبلا بیماری عروق کرونری داشته اید که سکته کرده اید پس کارهای زیادی برای جلوگیری از بدتر شدن وضعیت رگهایتان باید انجام دهید تا بیشتر از این قلبتان صدمه نبیند. مهمترین این کارها بهبود سلامت غذاهایی که میخورید، کاهش کلسترول، ورزش منظم و رسیدن به وزن متعادل و نرمال و همچنین فشار خون طبیعی است.