دکتر مهسا برجی: ام آر آی یا MRI قلب، روشی است برای ارزیابی نارسایی های قلبی و تعیین علت این نارسایی ها، ارزیابی عملکرد و اندازه گیریه حفره های قلب با کمیت دقیق، بررسی جریان خون در عروق اصلی و عفونت و توده های قلبی است. همچنین تست استرس ام‌.آر.آی قلب اثرات ناشی از تنگی عروق روی ماهیچه قلب را به وضوح نشان می دهد و از این طریق امکان ارائه خدمات تشخیصی با کمترین عارضه برای بیماران فراهم شده است.

مزیت ام آر آی قلب

تست ام.آر.آی قلب روشی غیرتهاجمی است که قابلیت تشخیص بیماری‌های ناشی از تنگی عروق قلبی را دارد. ام آر آی قلب برای تولید تصاویر از اشعه یونیزان استفاده نمی‌کند و ممکن است برای شرایط خاص بهترین تصاویر قلب را فراهم کند. تشخیص و ایمنی بالا و بدون استفاده از اشعه مضر رادیواکتیو از مزایای این روش است.

تشخیص بیماری با ام آر آی قلب 

این نوع ‏ام آر آی به پزشک در تشخیص یا نظارت بر شرایط زیر کمک می کند :

• ارزیابی آناتومی و عملکرد دریچه های قلب ، اندازه و جریان خون در عروق اصلی و ساختارهای اطراف آن مانند پریکارد (کیسه ای که قلب را احاطه کرده است)
•  تشخیص انواع اختلالات قلبی – عروقی مانند تومورها ، عفونت ها و شرایط قلبی
• برنامه ریزی برای درمان بیمار در مورد اختلالات قلبی عروقی
• ارزیابی اثرات بیماری عروق کرونر مانند محدود شدن جریان خون به عضله قلب و جای زخم در عضله قلب پس از سکته قلبی
• نظارت بر پیشرفت برخی از اختلالات خاص در طول زمان
•  ارزیابی اثرات جراحی به ویژه در بیماران مبتلا به بیماری های مادرزادی قلبی
•  ارزیابی آناتومی قلب و عروق خونی در کودکان و بزرگسالان مبتلا به بیماری مادرزادی قلبی

نحوه انجام ام آر آی (MRI)

برای گرفتن تصویر MRI، بیمار در داخل یک محفظه که دارای آهنربای بزرگ وقوی است، قرار می گیرد. ممکن است یک کلاه پلاستیکی روی سر بیمار قبل از تصویربرداری و یک گوش گیر داخل گوش بیمار (به دلیل صدای بلند دستگاه تصویربرداری) قرار داده شود. داخل دستگاه میکروفونی تعبیه شده است که امکان برقراری ارتباط بیمار با تکنسین تصویربرداری وجود داشته باشد. توجه داشته باشید که در طول فرآیند تصویربرداری باید ثابت وبدون حرکت مانده تا تصویر از وضوح بیشتری برخوردار باشد.

انجام این تصویربرداری به دو روش با تزریق و بدون تزریق انجام می شود:

در روش تزریق محلولی شفاف، بی بو و بی رنگ تا حدودی زرد به نام حاجب در سیاهرگ بدن بیمار تزریق می شود. این ماده با ایجاد کنتراست و افزایش سرعت همسو شدن مجدد پروتون ها با میدان مغناطیسی تصویر روشن‌تر و واضح تری را ایجاد می کند.

عوارض ام آر آی

اگرچه MRI تشعشعات یونیزه‌ای را که در تصویربرداری با اشعه ایکس و CT یافت می‌شود ساطع نمی‌کند، اما از یک میدان مغناطیسی قوی استفاده می‌کند. میدان مغناطیسی فراتر از ماشین گسترش می یابد و نیروهای بسیار قدرتمندی بر اجسام آهنی، برخی از فولادها و دیگر اجسام مغناطیسی اعمال می کند. به همین علت این تصویربرداری برای بیمارانی که از فلز خاصی در بدن خود استفاده کرده اند، مناسب نخواهد بود. به طور کلی این ام آر آی یکی از بی خطر ترین روش های تصویربرداری است با این حال برای برخی از افراد توصیه نمی شود که عبارتند از:

• افرادی که از دارای ضربان ساز و دفیبریلاتور قلب  هستند.
• افرادی که کاشت حلزون گوش را انجام داده اند.
• افرادی که دارای کلیپس گردن برای درمان آنوریسم مغزی هستند.
• افرادی که در رگ های خونی دارای سیم پیچ های فلزی خاصی هستند.
• زنان بارداری که در سه ماهه اول بارداری خود قرار دارند.

قبل از انجام ام آر آی

پیش از انجام MRI تمام شرایط و سوابق بیماری و مشکلات جسمی خود را با پزشک در میان گذاشته تا از بروز مشکلات در طول انجام تصویربرداری جلوگیری شود. به طور کلی از مهمترین نکاتی که باید قبل از انجام ام آر آی به آن توجه شود، به شرح زیر است:

• از آنجایی که فلزات سبب تداخل در میدان مغناطیسی می شود، از داشتن تلفن همراه، زیورآلات، ساعت، کارت اعتباری، سکه، کمربند و … اجتناب کنید. همچنین در صورت داشتن ضربان ساز قلب، سمعک یا کاشت حلزون گوش، دریچه مصنوعی قلب، پلاتین در بدن و … حتما پزشک خود را مطلع کنید.
• در مواقعی که به صلاحدید پزشک انجام ام آر آی با بیهوشی پیشنهاد می شود، ناشتا بودن بیمار الزامی است.
• در صورت تزریق ماده حاجب، داشتن هرگونه حساسیت دارویی و غذایی را به پزشک خود اطلاع دهید.
• در صورت ابتلا به کلاستروفوبیا (ترس ا زمحیط های بسته) این مسئله را به کادر درمانی اطلاع دهید. در چنین مواردی به مدت ۳۰ تا ۶۰ دقیقه به بیمار داروی آرامبخش داده می شود که باعث خواب آلودگی شده و اضطراب او را از بین می برد.

زمان انجام ام آر آی قلب

برای انجام MRI لازم است بیمار حدود ۴۰-۴۵ دقیقه در داخل دستگاه ام آر آی دراز بکشد. آرامش و تنفس راحت بیمار در این هنگام به تشخیص پزشکان کمک می کند. هنگامی که نیاز به دم و بازدم نفس و نگه داشتن و تخلیه تنفس باشد بیمار باید همکاری خوبی داشته باشد و بی حرکت باشد.

آیا برای ام آر آی قلب دارویی باید استفاده کرد؟

برای انجام دادن ام آر آی داروی مخصوصی به بیمار داده می شود. این دارو در اکثریت افراد بدون عارضه بوده و حساسیت قابل توجهی ایجاد نمی کند. تنها موارد منع این دارو در مواردی است که بیمار سابقه نارسایی شدید کلیه داشته باشد و یا باردار باشد( علی الخصوص در سه ماهه اول دوره بارداری). در اینگونه موارد از ام آر آی بدون تزریق دارو استفاده میشود.

نکته آخر

ام آر آی یکی از روش های تصویربرداری به کمک امواج مغناطیسی است که در مقایسه با امواج اشعه ایکس خطرات بسیار کمتری برای بیمار دارد. در این روش غیر تهاجمی اندام های مختلف داخلی بدن به خصوص بخش های غیر استخوانی یا بافت‌های نرم بدن برای تشخیص و مراحل درمان بررسی می شود.