تشخیص و درمان آریتمی قلبی!
آریتمی قلبی (uh-RITH-me-uh) یک ضربان قلب نامنظم است. مشکلات ریتم قلب (آریتمی قلب) زمانی رخ می دهد که سیگنال های الکتریکی هماهنگ کننده ضربان قلب به درستی کار نکنند. سیگنال دهی معیوب باعث می شود که ضربان قلب خیلی سریع (تاکی کاردی)، خیلی کند (برادی کاردی) یا نامنظم باشد. آریتمی های قلبی ممکن است مانند قلب تپنده یا تند احساس شود و ممکن است بی ضرر باشد. با این حال، برخی از آریتمی‌های قلبی ممکن است علائم و نشانه‌های آزاردهنده – گاهی حتی تهدیدکننده زندگی – ایجاد کنند.
با این حال، گاهی اوقات طبیعی است که یک فرد ضربان قلب سریع یا کند داشته باشد. به عنوان مثال، ضربان قلب ممکن است با ورزش افزایش یابد یا در طول خواب کند شود.
درمان آریتمی قلبی ممکن است شامل داروها، روش های کاتتر، دستگاه های کاشته شده یا جراحی برای کنترل یا از بین بردن ضربان قلب سریع، آهسته یا نامنظم باشد. یک سبک زندگی سالم برای قلب می تواند به جلوگیری از آسیب قلبی که می تواند باعث ایجاد آریتمی های قلبی خاص شود کمک کند.
انواع آریتمی قلبی
به طور کلی، آریتمی های قلبی بر اساس سرعت ضربان قلب گروه بندی می شوند. مثلا:
تاکی کاردی (tak-ih-KAHR-dee-uh) یک قلب سریع است. ضربان قلب در حالت استراحت بیش از ۱۰۰ ضربه در دقیقه است.
برادی کاردی (brad-e-KAHR-dee-uh) یک ضربان قلب آهسته است. ضربان قلب در حالت استراحت کمتر از ۶۰ ضربه در دقیقه است.
ضربان قلب سریع (تاکی کاردی)
انواع تاکی کاردی عبارتند از:
فیبریلاسیون دهلیزی (A-fib)
سیگنال دهی بی نظم قلب باعث ضربان قلب سریع و ناهماهنگ می شود. این وضعیت ممکن است موقتی باشد، اما برخی از دوره های A-fib ممکن است متوقف نشوند مگر اینکه درمان شوند. A-fib با عوارض جدی مانند سکته مغزی همراه است.
فلوتر دهلیزی
فلوتر دهلیزی شبیه A-fib است، اما ضربان قلب منظم تر است. فلوتر دهلیزی نیز با سکته مغزی مرتبط است.
تاکی کاردی فوق بطنی.
تاکی کاردی فوق بطنی یک اصطلاح گسترده است که شامل آریتمی هایی است که از بالای حفره های پایینی قلب (بطن ها) شروع می شود. تاکی کاردی فوق بطنی باعث ایجاد دوره هایی از ضربان قلب (تپش قلب) می شود که به طور ناگهانی شروع و پایان می یابد.
فیبریلاسیون بطنی
این نوع آریتمی زمانی اتفاق می‌افتد که سیگنال‌های الکتریکی سریع و پر هرج و مرج باعث می‌شوند حفره‌های پایینی قلب (بطن‌ها) به‌جای تماس هماهنگ که خون را به بقیه بدن پمپاژ می‌کنند، بلرزند. این مشکل جدی می تواند منجر به مرگ شود اگر ریتم طبیعی قلب در عرض چند دقیقه بازیابی نشود. اکثر افرادی که فیبریلاسیون بطنی دارند یک بیماری قلبی زمینه ای دارند یا ضربه های جدی را تجربه کرده اند.
تاکی کاردی بطنی
این ضربان قلب سریع و منظم با سیگنال های الکتریکی معیوب در حفره های پایینی قلب (بطن ها) شروع می شود. ضربان قلب سریع اجازه نمی دهد بطن ها به درستی از خون پر شوند. در نتیجه قلب نمی تواند خون کافی را به بدن پمپاژ کند. تاکی کاردی بطنی ممکن است در افرادی که قلب سالمی دارند مشکلات جدی ایجاد نکند. در افراد مبتلا به بیماری قلبی، تاکی کاردی بطنی می تواند یک اورژانس پزشکی باشد که نیاز به درمان فوری پزشکی دارد.
ضربان قلب آهسته (برادی کاردی)
اگرچه ضربان قلب زیر ۶۰ در دقیقه در حالت استراحت برادی کاردی تلقی می شود، ضربان قلب پایین در حالت استراحت همیشه نشان دهنده مشکل نیست. اگر از نظر بدنی مناسب هستید، ممکن است قلب شما همچنان بتواند خون کافی را با کمتر از ۶۰ ضربه در دقیقه در حالت استراحت به بدن پمپ کند. اگر ضربان قلب شما آهسته است و قلب شما خون کافی پمپاژ نمی کند، ممکن است به نوعی برادی کاردی مبتلا شده باشید.
انواع برادی کاردی (آریتمی قلبی) عبارتند از:
سندرم سینوس بیمار گره سینوسی وظیفه تنظیم سرعت قلب را بر عهده دارد. اگر به درستی کار نکند، ممکن است ضربان قلب بین خیلی آهسته (برادی کاردی) و خیلی سریع (تاکی کاردی) متناوب باشد. سندرم سینوس بیمار می تواند ناشی از زخم در نزدیکی گره سینوسی باشد که باعث کند شدن، مختل یا مسدود کردن حرکت تکانه ها می شود. سندرم سینوس بیمار بیشتر در میان افراد مسن دیده می شود.
بلوک رسانایی بلوک مسیرهای الکتریکی قلب می‌تواند باعث کند شدن یا توقف سیگنال‌هایی شود که ضربان قلب را تحریک می‌کنند. برخی از بلوک ها ممکن است هیچ علامت یا علامتی ایجاد نکنند و برخی دیگر ممکن است باعث رد شدن ضربان یا برادی کاردی شوند.
ضربان قلب زودرس
ضربان های زودرس قلب ضربان های اضافی هستند که در یک زمان اتفاق می افتد، گاهی اوقات در الگوهایی که متناوب با ضربان طبیعی قلب هستند. ضربان اضافی ممکن است از اتاق بالای قلب (انقباضات زودرس دهلیزی) یا اتاق پایین (انقباضات زودرس بطنی) باشد.
ضربان قلب زودرس ممکن است احساس کند که قلب شما یک ضربان را از دست داده است. این ضربات اضافی معمولاً نگران کننده نیستند و به ندرت به این معنی است که شما یک بیماری جدی تری دارید. با این حال، ضربان زودرس می تواند باعث ایجاد آریتمی طولانی مدت، به ویژه در افراد مبتلا به بیماری قلبی شود. گاهی اوقات، ضربان های زودرس بسیار مکرر که چندین سال طول می کشد ممکن است منجر به ضعیف شدن قلب شود.
ضربان قلب زودرس ممکن است هنگام استراحت رخ دهد. گاهی اوقات ضربان قلب زودرس ناشی از استرس، ورزش شدید یا محرک هایی مانند کافئین یا نیکوتین است.
علائم آریتمی قلبی
آریتمی قلبی ممکن است هیچ علامت خاصی نداشته باشد. متخصص قلب و عروق ممکن است هنگام معاینه به دلیل سلامتی دیگری متوجه ضربان نامنظم قلب شود. به طور کلی، علائم و نشانه های آریتمی ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- احساس بال بال زدن قلب در سینه
- تپش قلب (تاکیکاردی)
- کندی قلب (برادیکاردی)
- درد قفسه سینه
- تنگی نفس
- اضطراب
- خستگی
- سبکی سر
- تعریق
- غش (سنکوپ) یا حالتی نزدیک به آن
مراجعه به متخصص قلب و عروق
آریتمی‌ها ممکن است با احساس ضربان زودرس در فرد همراه باشند یا باعث شوند فرد اینگونه احساس کند که قلب وی بسیار سریع یا بسیار آهسته می تپد.
علائم و نشانه های دیگر این بیماری ممکن است در ارتباط با عدم پمپاژ موثر خون توسط قلب در اثر ضربان بسیار سریع یا بسیار کند بوجود بیایند. از جمله این علائم و نشانه‌ها می توان به تنگی نفس، ضعف، گیجی، سبکی سر، غش یا حالتی نزدیک به آن و احساس درد یا ناراحتی در قفسه سینه اشاره کرد. در صورت داشتن هر یک از این علائم و نشانه ها بهتر است به پزشک قلب مراجعه کنید.
فیبریلاسیون بطنی چیست؟
فیبریلاسیون بطنی یکی از انواع کشنده آریتمی قلبی می باشد. این اختلال زمانی به وجود می آید که قلب با پیام های الکتریکی سریع و نامنظم دچار تپش می شود. این موضوع منجر به انقباض ناکارآمد و بی فایده حفرات پایینی قلب (یعنی بطن ها) می شود.
بدون وجود یک ضربان موثر، فشار خون کاهش پیدا کرده و جریان خون ارگان های حیاتی مختل می شود. فرد مبتلا به فیبریلاسیون بطنی در عرض چند ثانیه بی هوش و بدون ضربان شده و به دنبال آن توان تنفس خود را از دست می دهد.
در صورت مشاهده این وضعیت بهتر است بلافاصله با اورژانس تماس بگیرید. اگر هیچ فرد آموزش دیده ای در زمینه احیای قلبی ریوی (CPR) در اطرافتان نیست، از CPR دستی استفاده کنید. در این نوع CPR در هر دقیقه ۱۰۰ تا ۱۲۰ بار فشار بی وقفه بر روی قفسه سینه اعمال می شود و این کار تا رسیدن آمبولانس ادامه پیدا می کند.
برای انجام CPR دست خود را به سرعت بر مرکز قفسه سینه بفشارید. در این روش نیازی به دادن تنفس دهان به دهان نیست. اگر در اطراف تان یک فرد آشنا با CPR وجود دارد می توانید از او برای تنفس دهان به دهان نیز کمک بخواهید. CPR می تواند جریان خون ارگان های حیاتی را تا زمان اعمال شوک الکتریکی حفظ کند.
در این شرایط همچنین می توانید در صورت دسترسی، از یک دفیبریلاتور خودکار خارجی (AED) نیز استفاده کنید. این دفیبریلاتور های قابل حمل می‌توانند با وارد کردن شوک الکتریکی به قلب، باعث آغاز مجدد ضربان آن شوند.
دفیبریلاتورهای قابل حمل در بسیاری از مکان ها نظیر هواپیماها، خودروهای پلیس و مراکز خرید در دسترس هستند. حتی می توان آن ها را برای خانه نیز تهیه کرد. برای کار با این ابزار هیچ آموزشی نیاز نیست. AED خود به شما نحوه کار را خواهد آموخت و به نحوی برنامه ریزی شده است که در زمان مناسب به فرد شوک وارد کند.
علل آریتمی قلبی
شرایط خاصی می توانند باعث ایجاد آریتمی قلبی شوند؛ از جمله این شرایط می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- حمله قلبی در حال وقوع
- تشکیل اسکار در قلب در اثر حمله قلبی
- تغییرات بوجود آمده در ساختار قلب، به عنوان مثال در اثر کاردیومیوپاتی
- گرفتگی عروق قلب (بیماری عروق کرونر)
- فشار خون بالا
- پرکاری غده تیروئید (هایپرتیروئیدیسم)
- کم کاری غده تیروئید (هایپوتیروئیدیسم)
- دیابت
- آپنه خواب
- مصرف سیگار
- مصرف بیش از حد الکل یا کافئین
- سوء مصرف مواد مخدر
- استرس و اضطراب
- برخی داروها و مکمل های خاص نظیر داروهای ضد سرماخوردگی، ضد آلرژی و مکمل های بدون نسخه
- عوامل ژنتیکی
ریسک فاکتورهای آریتمی قلبی
برخی شرایط و بیماری‌ها ممکن است احتمال ابتلا به آریتمی قلبی را افزایش دهند. از جمله این شرایط می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- بیماری عروق کرونر
- مشکلات قلبی و سابقه عمل جراحی قلب
- تنگی عروق قلب
- حمله قلبی
- وضعیت غیر طبیعی دریچه‌ها
- نارسایی قلبی
- کاردیومیوپاتی و دیگر آسیب های قلبی
علاوه بر موارد بالا برخی دیگر از ریک فاکتورها هستند که می‌توانند علت آریتمی قلبی باشند:
- فشار خون بالا
فشار خون بالا باعث افزایش احتمال ابتلا به بیماری عروق کرونر می شود. همچنین با افزایش ضخامت و سفتی دیواره بطن ها می تواند انتقال پیام های الکتریکی در قلب را تغییر دهد. - بیماری قلبی مادرزادی
وجود مشکلات قلبی از بدو تولد ممکن است ریتم قلب را دستخوش تغییر کند. - مشکلات تیروئیدی
پرکاری یا کم کاری تیروئید باعث افزایش خطر آریتمی می شود. - دیابت
احتمال ابتلا به فشار خون و بیماری عروق کرونر در دیابت کنترل نشده افزایش می یابد. - آپنه انسدادی خواب
در این حالت، تنفس فرد در هنگام خواب به مدت چند ثانیه متوقف می شود که این موضوع می تواند باعث ایجاد برادیکاردی، فیبریلاسیون دهلیزی و دیگر انواع آریتمی ها شود. - اختلال آب و الکترولیت
الکترولیت های موجود در خون نظیر سدیم، پتاسیم و منیزیم به تولید و انتقال پیام های الکتریکی در قلب کمک می کنند. سطوح بسیار بالا یا بسیار پایین این الکترولیت ها بر پیام های الکتریکی قلب تاثیر گذاشته و باعث ایجاد آریتمی قلبی می شود.
چه عواملی باعث افزایش احتمال آریتمی قلبی می‌شوند؟
- داروها و مکمل ها
برخی از داروهای ضد سرفه و ضد سرماخوردگی بدون نسخه می توانند باعث ایجاد آریتمی شوند. - مصرف بیش از حد الکل
مصرف بیش از حد الکل با تاثیر بر پیام های الکتریکی قلب باعث افزایش احتمال فیبریلاسیون دهلیزی می شود. - کافئین، نیکوتین و مواد مخدر
کافئین، نیکوتین و دیگر مواد محرک باعث افزایش ضربان قلب شده و آریتمی های خطرناک تری را بوجود می آورند. مواد مخدر غیر قانونی با تاثیر شدیدی که بر قلب می گذارند باعث ایجاد انواع آریتمی ها و گاهی مرگ ناگهانی ناشی از فیبریلاسیون بطنی می شوند.
عوارض آریتمی قلبی
انواع خاصی از آریتمی ها ممکن است با عوارض زیر همراه باشند:
- سکته مغزی
آریتمی قلبی باعث افزایش احتمال تشکیل لخته خونی می‌شود. در اثر شکسته شدن این لخته و انتقال آن از قلب به مغز، جریان خون این ارگان حساس و حیاتی مختل شده و سکته مغزی اتفاق می افتد.
خطر سکته مغزی در بیماران قلبی بالای ۶۵ سال که مبتلا به آریتمی هستند افزایش می یابد. داروهای خاص نظیر داروهای ضد انعقاد می توانند خطر سکته مغزی و یا آسیب دیگر ارگان های حیاتی در اثر تشکیل لخته خونی را کاهش دهند. پزشک امکان تجویز این داروها را بسته به نوع آریتمی و خطر تشکیل لخته خونی بررسی خواهد کرد. - نارسایی قلبی
عدم پمپاژ موثر خون توسط قلب دچار برادیکاردی یا تاکیکاردی (نظیر فیبریلاسیون دهلیزی) در دراز مدت باعث نارسایی می شود. گاهی مواقع، کنترل سرعت ضربان قلب می تواند به بهبودی نارسایی و عملکرد قلب کمک کند.
پیشگیری از آریتمی قلبی
داشتن یک سبک زندگی سالم به منظور کاهش خطر ابتلا به بیماری های قلبی الزامی است. یک سبک زندگی سالم شامل موارد زیر است:
- داشتن رژیم غذایی سالم از نظر قلبی
- فعالیت جسمانی منظم و حفظ وزن در محدوده طبیعی
- پرهیز از مصرف سیگار
- ترک یا محدود کردن مصرف الکل و کافئین
- کاهش استرس، چرا که استرس و عصبانیت شدید باعث آریتمی قلبی می شود
- مصرف محتاطانه داروهای بدون نسخه‌ای نظیر داروهای ضد سرفه و سرماخوردگی، چرا که برخی از این داروها حاوی مواد محرک هستند که منجر به افزایش ضربان قلب می شوند.
نحوه تشخیص آریتمی قلبی
پزشک به منظور تشخیص آریتمی قلبی، ضمن توجه به شرح حال، علائم و نشانه های بیمار به معاینه فیزیکی وی نیز خواهد پرداخت. پزشک ممکن است در خصوص سابقه بیماری قلبی و تیروئیدی از بیمار سوال بپرسد. چرا که این بیماری ها باعث افزایش احتمال ابتلا به آریتمی می شوند.
همچنین ممکن است یک سری آزمایش اختصاصی به منظور پایش فعالیت الکتریکی قلب و شناسایی انواع آریتمی ها توسط پزشک درخواست شوند. از جمله این آزمایش‌ها عبارتند از:
- نوار قلب یا ECG
در نوار قلبی الکترودهای متصل به قفسه سینه و اندام ها فعالیت الکتریکی قلب را ثبت می کنند. ECG زمان بندی هر یک از بخش های مختلف فعالیت الکتریکی قلب را اندازه گیری می کند. - مانیتور هولتر
هولتر در حقیقت یک دستگاه نوار قلب قابل حمل است که به مدت یک روز یا بیشتر به بیمار وصل می شود تا فعالیت های الکتریکی قلب را طی انجام کارهای روزمره ثبت کند. - ثبت کننده واقعه
این آزمایش برای آریتمی های منفرد استفاده می شود. به این ترتیب که فرد در هنگام علامت دار شدن، این دستگاه ECG قابل حمل را به بدن خود متصل نموده و با فشردن یک دکمه، فعالیت الکتریکی قلب خود را ثبت می کند. این اقدام به پزشک اجازه می دهد ریتم قلب بیمار را در هنگام بروز علائم مورد بررسی قرار دهد. - اکوکاردیوگرافی
در این روش غیر تهاجمی، با قرار دادن یک ابزار دستی (ترانسدیوسر) بر روی قفسه سینه بیمار و با استفاده از امواج صوتی، اندازه و ساختار قلب و حرکت آن مورد بررسی قرار می گیرد. - واقعه نگر قابل کاشت
اگر علائم فرد به ندرت اتفاق می افتند، می توان دستگاه واقعه نگر را زیر پوست و در ناحیه قفسه سینه ی بیمار کاشت تا فعالیت الکتریکی قلب به طور مداوم ثبت کند و به کمک آن ریتم های غیرطبیعی قلب شناسایی گردند.
اگر پزشک با انجام این آزمایش‌ها به تشخیص نرسد، ممکن است با استفاده از آزمایش‌های زیر به صورت ارادی قلب را وادار به آریتمی کند:
- آزمایش استرس
برخی آریتمی‌ها با انجام ورزش تحریک شده و یا بدتر می شوند. در حین انجام این آزمایش، از فرد درخواست می شود تا در حالی که فعالیت قلب وی تحت نظر قرار دارد روی یک تردمیل یا یک دوچرخه ثابت شروع به ورزش کند.
اگر بیمار مبتلا مشکوک به بیماری عروق کرونر باشد و انجام ورزش برای وی مقدور نباشد، پزشک از داروهای محرک به منظور شبیه سازی حالت ورزش استفاده خواهد کرد. - آزمایش میز چرخان
پزشکان در مواردی که فرد سابقه غش را ذکر می کند از این آزمایش استفاده می کنند. در این آزمایش، فرد در حالی که ضربان قلب و فشار خون وی تحت نظر قرار دارد روی یک میز دراز می کشد. در ادامه میز چرخش پیدا کرده و فرد در وضعیت عمودی قرار می گیرد. دقیقا مانند حالتی که فرد ایستاده است.
سپس پزشک پاسخ قلب و دستگاه عصبی خودمختار نسبت به تغییر وضعیت بیمار را مورد ارزیابی قرار می دهد. - آزمایش و نقشه برداری الکتروفیزیولوژیک
در این آزمایش، پزشک یک سری لوله نازک و منعطف (کاتتر) که در نوک خود حاوی الکترود می باشند را از طریق عروق خونی به بخش های مختلف قلب می فرستد. پس از قرارگیری در مکان مورد نظر، این کاتترها قادر خواهند بود فعالیت الکتریکی قلب را ثبت کنند.علاوه بر این، متخصص قلب می تواند از الکترودهای مستقر در راس کاتترها برای تحریک الکتریکی قلب به منظور ایجاد آریتمی استفاده کند. این کار به پزشک برای شناسایی منشا آریتمی و علت بوجود آورنده آن و انتخاب نوع درمان کمک می کند. پزشک همچنین ممکن است از این آزمایش برای بررسی احتمال وقوع آریتمی در شرایط پرخطر نیز استفاده کند.
درمان آریتمی قلبی
بسته به نوع آریتمی قلبی، ممکن است نیاز به درمان‌های مختلفی باشد. معمولا آریتمی فقط زمانی نیاز به درمان دارد که فرد را در معرض عوارض خطرناکی که قبلا به آنها اشاره شد قرار دهد.
درمان برادیکاردی
اگر علت زمینه‌ای برادیکاردی نامشخص و یا غیر قابل درمان باشد، پزشکان اغلب از یک ضربان ساز داخل قلبی برای رفع این مشکل استفاده خواهند کرد. چرا که هیچ داروی مناسبی برای افزایش قابل اعتماد ضربان قلب وجود ندارد.
ضربان ساز یک وسیله کوچک است که معمولا در مجاورت گردن قرار می گیرد. یک یا دو سیم حاوی الکترود از ضربان ساز خارج شده و وارد قلب بیمار می شوند. در صورت کاهش ضربان قلب و یا متوقف شدن آن، ضربان ساز پیام های الکتریکی تحریکی را به به قلب خواهد فرستاد تا ضربان آن را حفظ کند.
درمان تاکیکاردی
در درمان تاکیکاردی از یکی از درمان های زیر استفاده می شود:
- مانورهای عصب واگ
می توان تعدادی از آریتمی های فوق بطنی را با استفاده از یک سری مانور نظیر حبس کردن نفس و زور زدن، فرو بردن سر در آب یخ و یا سرفه کردن برطرف نمود. این مانورها با اثر بر سیستم عصبی کنترل کننده ضربان قلب باعث کاهش ضربان قلب می شوند. با این حال مانورهای واگ پاسخگوی تمام انواع آریتمی ها نیستند. - استفاده از داروهای ضد آریتمی
درمان بسیاری از انواع تاکیکاردی‌ها و برگرداندن ضربان قلب به محدوده طبیعی آن با استفاده از دارو صورت می پذیرد. به منظور کاهش عوارض ناشی از مصرف داروهای ضد آریتمی، این داروها باید دقیقا به همان شکلی که پزشک تجویز کرده است مصرف شوند. چنانچه فرد به فیبریلاسیون دهلیزی مبتلا باشد ممکن است پزشک برای وی داروی ضد انعقاد نیز تجویز کند تا از تشکیل لخته پیشگیری کند. - کاردیوورژن
در صورتی که فرد مبتلا به آریتمی خاصی نظیر فیبریلاسیون دهلیزی باشد، ممکن است پزشک از کاردیوورژن استفاده کند. کاردیوورژن را می‌توان با استفاده از دارو یا پروسیجر انجام داد. در روش پروسیجر، شوک الکتریکی با استفاده از بالشتک‌هایی که در قفسه سینه قرار می‌گیرند به قلب اعمال می شود. جریان الکتریکی وارد شده، بر پیام های الکتریکی قلب تاثیر گذاشته و ریتم آن را به حالت طبیعی بر می‌گرداند. - سوزاندن با کاتتر
در این روش، پزشک یک یا تعدادی کاتتر را از طریق عروق به قلب می فرستد. الکترودهای واقع در راس این کاتترها با استفاده از گرما، سرمای شدید و یا انرژی رادیویی بافت منشأ آریتمی را سوزانده و به این ترتیب مسیر بوجود آورنده آن را مسدود می کنند.
ابزارهای قابل کاشت
ممکن است در روند درمان آریتمی قلبی از ابزارهای قابل کشت نیز استفاده شود. این ابزارها عبارتند از:
- ضربان ساز
ضربان ساز یک ابزار قابل کاشت می باشد که به کنترل ضربان نامنظم قلب کمک می کند. در این روش با استفاده از یک جراحی بسیار کوچک، یک ابزار کوچک در زیر پوست مجاور استخوان ترقوه قرار داده می شود.
یک سیم عایق از ضربان ساز خارج شده و وارد قلب می شود و برای همیشه در آنجا می ماند. زمانی که ضربان ساز متوجه ریتم غیر قلبی نرمال شود، با ارسال پیام های الکتریکی به قلب باعث تحریک آن شده و ضربان آن را به حالت نرمال بر خواهد گرداند. - کاردیوورتر-دفیبریلاتور قابل کاشت (ICD)
پزشکان در مواردی که فرد در خطر ابتلا به آریتمی های خطرناک حفرات تحتانی قلب نظیر تاکیکاردی یا فیبریلاسیون بطنی قرار دارد از این روش استفاده می کنند.
اگر فرد سابقه ایست قلبی داشته و یا در خطر آن قرار داشته باشد پزشک به احتمال بالا از ICD استفاده خواهد کرد. ICD یک وسیله دارای باتری است که همانند ضربان ساز در زیر پوست و در مجاورت استخوان ترقوه کاشته می شود.
ICD دائما ریتم قلب بیمار را مورد پایش قرار می دهد و در صورت شناسایی ریتم غیر طبیعی، با ارسال شوک های الکتریکی کم یا پر انرژی به قلب باعث تصحیح ریتم آن می شود. این ابزار از وقوع آریتمی پیشگیری نمی کند بلکه پس از ایجاد آریتمی آن را از بین می برد.
جراحی و دیگر روش ها
در برخی از موارد، جراحی تنها راهکار درمانی برای برطرف کردن آریتمی می باشد. روش های جراحی عبارتند از:
- روش ماز (مارپیچی)
در این روش، جراح چند نقطه از دهلیزها را برش می دهد تا یک الگوی بافتی مارپیچی (اسکار) در قلب بر جای بماند. از آنجایی که بافت اسکار قادر به انتقال پیام های الکتریکی نمی باشد. بنابراین مانع از انتقال پیام های الکتریکی سرگردان بوجود آورنده آریتمی خواهد شد. این روش موثر است اما از آنجایی که نیازمند جراحی است معمولا در آخرین گام درمانی است. فقط هم برای افرادی مورد استفاده قرار می گیرد که به درمان‌های دیگر جواب نمی دهند و یا به دلایل دیگری مجبورند عمل جراحی قلب داشته باشند. - عمل جراحی بای پس عروق کرونر
در صورتی که فرد علاوه بر آریتمی به بیماری شدید عروق کرونر نیز مبتلا باشد، پزشک از عمل جراحی بای پس عروق کرونر استفاده خواهد کرد. این اقدام می تواند به بهبود جریان خون قلب کمک کند.
هنگام ملاقات با پزشک قلب چه اقداماتی می‌توان انجام داد؟
- از محدودیت‌های پیش از ملاقات مطلع باشید.
- در هنگام ملاقات مطمئن شوید که در خصوص کارهایی که باید انجام دهید، نظیر محدودیت رژیم غذایی خاص، به اندازه کافی توجیه شده اید. رعایت محدودیت رژیم غذایی به ویژه قبل از انجام آزمایش های خونی حائز اهمیت است.
- هر گونه علامت و نشانه مشکوک، حتی مواردی که ظاهراً بی ارتباط به آریتمی قلبی هستند را یادداشت کنید.
- اطلاعات شخصی مهم شامل سابقه خانوادگی بیماری‌های قلبی، سکته مغزی، فشار خون بالا و یا دیابت و هر گونه حادثه یا تغییر بوجود آمده در زندگی شخصی‌تان را بنویسید.
- فهرستی از تمام داروها، ویتامین ها و مکمل هایی که مصرف می کنید تهیه نمایید.
- در صورت امکان یکی از اعضای خانواده یا یکی از دوستان را همراه خود به مطب ببرید. گاهی مواقع به یاد آوردن تمام جزئیات در قرار ملاقات دشوار می باشد. بنابراین حضور همراه در این خصوص می تواند بسیار کمک کننده باشد.
- سوالاتی که از پزشک دارید را یادداشت کنید. زمان ملاقات محدود است. بنابراین تهیه فهرستی از سوالات باعث خواهد شد بتوانید نهایت استفاده را از زمان ملاقات ببرید.
- سوالات خود را به ترتیب اولویت یادداشت کنید.